دارو های مسكن مخدر

تریاك عصاره خشك شده گل خشخاش است كه با تیغ كشیدن به دور كاسبرگ گل به دست می آید . تریاك از تركیبات مختلف و گوناگونی متشكل شده كه بالغ بر 25 آلكالوئید آن تاكنون شناسائی شده است . عمل كرد این آلكالوئید ها و اثرات آن در بدن همانند كار هورمون های طبیعی ضد درد مانند اندروفین ها و انكفالین ها می باشد . در اوایل دهه 1970 دانشمندان متوجه شدند كه مواد اپیوییدی به گیرنده هایی در مغز متصل شده و اثرات خود را بروز می دهند كه هورمون های ضد درد طبیعی نیز با همان گیرنده ها تركیب می شوند و از طریق تاثیر سلسله اعصاب مركزی موجب تخفیف احساس درد و سر خوشی می گردند . هزاران سال است كه برای تسكین درد از این مواد استفاده می شود و این امر همیشه موجب سو مصرف از این گیاه جادوئی و تركیبات آن از زمان پی بردن بشر به اثرات آن شده است .
برخی از آلكالوئید ها وتركیبات تریاك مثل مورفین ، كدئین ، تبائین ، بعلت اینكه سنتز شیمیائی شان گران و پر هزینه است از تریاك استخراج می شوند اما این كار بدین جهت حائز اهمیت است كه با ایجاد تغییراتی در ساختمان آنها و اضافه كردن مواد شیمیائی می توان اپیوییدهائی مصنوئی را بدین روش تهیه كرد همانند هروئین كه از استیله كردن مورفین به دست می آید هر چند امروزه دارو های مخدر مصنوعی و گوناگونی ساخته می شود كه هیچ گونه پایه طبیعی نداشته و صرفاً در آزمایشگاه بر پایه و همانند سازی ساختمان مولكول های تركیبات تریاك ساخته می شود مانند پتدین و متادون كه به اشكال مختلف قرص ، آمپول تزریقی و شربت خوراكی وجود دارند .
درعلم پزشكی اپیوییدها را بر حسب آگونیست خالص یا نسبی و آنتاگونیست بودن آنها طبقه بندی می كنن میکنند و عبارتند از :
مرفیبن واپیویید های مشابه آن : متادون ، I aam، پرو پوكسی فن ، مپردین ، و ایبوییدهای مشابه آن : پتدین ، دیفنوكسیلات ، لوپرامید ، آلفاپرودین و دیگر اپیو ییدها مانند پنتازوسین ، بوپره نورفین ، بوتر فانل ، بی پریدین ، نالتروكسان . ....
عمده ترین مورد مصرف اپیوییدها برای كاهش درد ناشی از بیماری و جراحی است مخصوصاً دردهای شدید و حاد از هر نوع كه باشد بسیار موثرند ، هرچند اثرات این تركیبات متفاوت است و بسته به شدت درد تجویز می گردند كه در این مورد مصرف mg 10مورفین برابر با mg 50 دی هیدرو كدئین وmg 600 بوپره نورفین است .
مورد دیگر مصرف این داروها استفاده در تسكین سرفه است . برای اینكار بیشتر از تركیبات مورفین و كدئین استفاده می شود همانند شربت اكسپكتورانت كدئین و دكسترومتورفان پی كه اثر ضعیف تری دارد .
از دیگر موارد استفاده می توان به درمان موقتی اسهال اشاره كرد كه از داروهای مصنوعی نظیر لوپرامید و یا دیفنوكسیلات استفاده می شود كه برای سو مصرف این از داروها مقداری آتروپین به آن اضافه شده است هرچند هرگز موثر واقع نشده است و عوارض شدید و وحشتناكی یه علت مصرف دیفنوكسیلات بوجود می آید عمده اش به خاطر آتروپین می باشد .
بسیاری از این داروها برای یك دوره تجویز می شوند اما با ایجاد حالت سر خوشی در فرد سو مصرف اغاز می شود و تجدید مكرر نسخه در ابتدا و مراجعه به پزشكان مختلف برای تهیه دوباره دارو ها ، دزدیده شدن دارو ها از داروخانه ها و كار خانه های دارو سازی و فروش در خیابان ها ، تهیه روزانه و مراجعه مكرر به دارو خانه ها و دسترسی آسان به این داروها از نشانه های این شیوع گسترده و مرگبار است كه به علت ارزان بودن این دارو ها نسبت به مواد مخدر طبیعی هر روز در حال افزایش است .

نحوه اثر مواد شبه مصنوعی و صنائی اپیوییدی به چند عامل وابسته است :
مقدار مصرف ، شیوه مصرف ، وجود بیماری های قبلی ، مصرف همزمان با سایر مخدرها و الكل و تداخل چند نوع از این داروها ازعوامل مهم آن می باشد . مقادیر كم این داروها احساس درد را مهار می كند و همچنین خواب آلودگی ، آرامش عضلانی ، تنگ شدن مردمك چشم ، كاهش تنفس ، تعریق و تهوع بوجود می آورد ودر مقدارهای بالای مصرف خطر از كار افتادگی كبد ، تاول های چركی ، یبوست های حاد بسیار شایع است و اغلب پس از چند سال مصرف منجر به مرگ می گردد . عمده ترین مشكل هنگامی رخ می دهد كه یكی از تركیبات همانند هروئین یا دیفنوكسیلات به همراه الكل و یا داروهای بنزو دیازپین مانند دیازپام مصرف شوند در این موارد و به علت تركیب آنها فعالیت بخشی از مغز كه عهده دار كنترل كردن تنفس است را مختل كرده و در مقادیر زیاد باعث قطع تنفس و مرگ می شود . افرادی كه بدنبال آثار نشعه زا و سر خوشی این دارو ها هستند برای رسیدن به سطح نشعگی قبلی مدام مصرف خود را افزایش می دهند . كه با توجه به بی اثر شدن تدریجی این داروها و پدیده تحمل نسبت به آنها دیگر اثرقبلی را ندارند و فرد مصرف دارو را قطع می كند و در شروع مجدد به همان میزان قبلی مصرف كرده كه اغلب منجر به دارو زدگی یا over dose شده وبه مرگ این افراد می انجامد .
در حال حاضر سو مصرف و اعتیاد به داروهای اپیوییدی شیوع گسترده ای پیدا نموده است . از مصرف گسترده دارو های بدون نسخه نظیر دیفنو كسیلات و استامینوفن كدئین ، اكسپكتورانت كدئین ، ترامادل و بی پریدین گرفته تا انواع تقلبی بوپره نورفین ،مورفین . نورچیزك ، متادن و غیره. به تجربه در این سال ها ثابت شده است . پیامدهای مصرف این دارو و عوارض آنها بمراتب مخرب تر از مواد مخدر طبیعی نظیر تریاك است و باید با اندیشه ای نو و طرحی تازه به جنگ با این پدیده مخرب رفت .
به طور مثال بنابر آمار رسمی منتشر شده در جدول پر فروشترین داروها در ایران در سال 84 رتبه اول متعلق به قرص استامینفن کدئین و رتبه چهارم برای دیفنوکسیلات است که عمده آن سوء مصرف می باشد و متاسفانه بخش عمده ای این سوء مصرف از هنگامی شروع می شود که شخص مصرف کننده مواد مخدر برای درمان اعتیاد خود اقدام کرده و به علت عدم آشنایی درمانگر با صورت مسئله اعتیاد و برای رفع سندروم محرومیت ناشی از قطع مصرف مواد با تجویز این داروها شروع به مصرف کرده و بی توجه به این موضوع مهم هسند که تمامی این عوارض ناشی از کمبود ترشح هورمنهای طبیعی جسم می باشد و این داروها هیچ گونه تسریعی در بهبودی و راه اندازی این سیستم ایجاد نکرده و تنها درمانی حمایتی بوده و باعث بروز وضعیت بسیار وخیم تری نسبت به گذشته شده است وبیمار پس از مدتی خودسرانه دز مصرفی را بالا برده و بعد از بعد بیماری اعتیاد و به علت مصرف همزمان چندین نوع از این داروها به همراه مواد مخدر دچار وضعیت جدید و خطرناکی می شوند که منجر به اغتشاش شعور و کاهش سطح هوشیاری ، بروز عوارض ناشناخته شده که در مواردی هرگز قادر به درمان این بیماری جدید نخواهند بود