خانه های میان راهی یکی از راهکارهای بهزیستی برای توانمندسازی معتادان بهبود یافته است که مقرر شده بود با ساخت این خانه ها معتادان بهبود یافته پس ازخروج از کمپ ها ومراکزدرمانی تا زمان پیدا کردن شغل، سرپناه و کسب درآمد دراین خانه ها ساکن شوند...

متوقف شدن طرح راه اندازی خانه های میان راهی برای معتادان خبری است که «فرید براتی سده» مدیرکل درمان و اعتیاد سازمان بهزیستی داده و می گوید: «اعتبار لازم برای اجرای این طرح تامین نشده است.» به گفته مسئولان بهزیستی با اختصاص ۸۰۰ میلیون تومان می توان در ۶ استان مورد نظر خانه های میان راهی را تاسیس کرد که از این مقدار بهزیستی قرار بود ۵۰۰ میلیون تومان اختصاص دهد و بقیه از سوی ستاد مبارزه با موادمخدر و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تامین شود.اما به گفته براتی سده، خانه های میان راهی جزو مسائل اولویت دار ستاد مبارزه با موادمخدر محسوب نمی شود و ظاهرا به این علت است که اعتبار مورد نیاز این خانه ها از سوی این ستاد تامین نشده است.

راه اندازی خانه های میان راهی یکی از طرح های سازمان بهزیستی کشور برای حمایت از معتادان است که قرار بود در ۶ استان پر خطر اصفهان،خراسان رضوی،تهران، کرمانشاه، خوزستان و هرمزگان اجرایی شود اما تامین شدن اعتبار این طرح باعث شده تا عملیاتی شدن آن متوقف شود. ایجاد خانه های میان راهی یکی از راهکارهای بهزیستی برای توانمندسازی معتادان بهبود یافته است که مقرر شده بود با ساخت این خانه ها معتادان بهبود یافته پس از خروج از کمپ ها و مراکز درمانی تا زمان پیدا کردن شغل، سرپناه و کسب درآمد در این خانه ها ساکن شوند، چرا که در غیر این صورت معتادان بهبودیافته دوباره به سمت کانون های آسیب باز می گردند و فرآیند بهبودی با شکست مواجه می شود.

اعتبارات ناکافی و حمایت های نصفه و نیمه

ناکافی بودن اعتبارات در بخش درمان و پیشگیری از اعتیاد یکی از مشکلات اساسی سازمان بهزیستی برای مبارزه با اعتیاد در کشور است. فرید براتی سده با بیان این مشکل می گوید: «معتادان بعد از ترخیص نیاز به حمایت های اجتماعی دارند اما برای خدمات مددکاری، روان شناختی و... اعتباری در نظر گرفته نشده است و این چرخه ای معیوب است.» به گفته وی، ستاد مبارزه با موادمخدر حتی یک ریال هم برای حمایت های اجتماعی پس از ترخیص پرداخت نمی کند و همین حمایتی نیز که از معتادان بعد از ترخیص می شود فقط از سوی سازمان بهزیستی انجام می شود که آن نیز با توجه به مشکلات این سازمان کافی نیست و پاسخگوی تمامی معتادان نخواهد بود. تا شهریور ماه امسال آمارمعتادان بهبود یافته ای که به طور قطع اعتیاد را ترک کرده اند ۳ تا ۵ درصد عنوان شده بود.مدیرکل درمان و اعتیاد سازمان بهزیستی ابراز امیداوری کرده بود ایجاد خانه های میان راهی بتواند به ارتقای این آمار کمک کند اما با وجود تخصیص نیافتن اعتبار نمی توان خیلی به کم شدن آمار معتادان خوشبین بود.

تحویل مسکن مهر به معتادان بهبود یافته

ارائه مسکن مهر به معتادان بهبود یافته یکی دیگر از خدماتی است که با هدف تشویق معتادان به ترک اعتیاد در نظر گرفته شده است اما ظاهرا این طرح هم همانند دیگر طرح های مشابه به مرحله شکست نزدیک است تا پیشرفت. آمار اختصاص ۸۳ مسکن به معتادان بهبودیافته موید این ادعاست که این طرح نیز نتوانسته به افق های پیش رو حتی نزدیک شود. به گفته بابک دین پرست، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر، هیات وزیران در مرداد ماه سال گذشته و بر اساس پیشنهاد دبیر کل ستاد مبارزه با موادمخدر طرحی را به تصویب رساند که بر اساس آن وزارت خانه های راه و شهرسازی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی وقت مکلف شدند که معتادان بهبودیافته معرفی شده از سوی دبیرخانه های شورای هماهنگی مبارزه با مواد استان ها را در طرح مسکن مهر در اولویت قرار دهند. از زمان ابلاغ این مصوبه تا پایان روز ۵ بهمن سال جاری ۲ هزار و ۵۵۹ معتاد بهبود یافته در این طرح در ۲۶ استان ثبت نام کرده اند که از این تعداد ۸۳ نفر موفق به دریافت مسکن مهر شده اند. دین پرست با بیان اینکه استان های تهران با ۴۹۴ نفر، خوزستان با ۳۷۹ نفر، کرمان با ۲۸۲ نفر، گیلان با ۲۷۵ نفر و البرز با ۱۷۷ نفر از جمله استان هایی هستند که بیشترین بهبودیافتگان ثبت نامی را به خود اختصاص داده اند، می گوید: «کمترین تعداد ثبت نامی بهبودیافتگان در این تعداد از استان ها نیز مربوط به استان های چهارمحال و بختیاری با یک نفر، ایلام با ۶ نفر و سمنان با ۱۶ نفر است.»

وی تاکید می کند: «بیشترین افراد بهبودیافته ای که موفق به دریافت مسکن شده اند در استان های لرستان با ۴۳ نفر، قم با ۱۷ نفر و گلستان با ۱۱ نفر بوده است.»

بیمه معتادان موضوع دیگری است که در دستور کار متولیان مبارزه با موادمخدر قرار گرفته است. بر اساس مصوبه دولت صندوق های بیمه ای مکلفند هزینه های ترک اعتیاد معتادان را بر اساس دستورالعمل ستاد مبارزه با موادمخدر از بیمه های پایه تا بستری در دستور کار قرار دهند. وعده بیمه شدن معتادان سال های گذشته نیز رسانه ای شده بود اما از آبان ماه سال ۸۶ تاکنون که رئیس جمهور با بیمه معتادان موافقت کرد این موضوع تنها روی کاغذ باقی مانده است و هرگز عملی نشده است. به گفته دین پرست، در بحث حمایت های اجتماعی، معتادان بی بضاعت تحت حمایت های دولت برای درمان قرار می گیرند و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی طی سال جاری اعتباری بالغ بر ۸ میلیارد تومان را به این امر اختصاص داده که متناسب با بودجه تخصیصی از سوی دولت در این مسیر هزینه خواهد شد.

اشتغال معتادان؛ از رویا تا واقعیت

اشتغال معتادان نیز موضوع دیگری است که دین پرست به آن اشاره کرده و می گوید: شورای عالی اشتغال نیز موظف است حداقل ۵ درصد از اعتبارات تخصیص یافته مربوط به اشتغال را به صورت سالانه به اشتغال معتادان بهبود یافته و رها شده از اعتیاد اختصاص دهد اما این وعده نیز همانند دیگر وعده هایی که برای معتادان داده شده فقط روی کاغذ مانده و هیچ آماری از اشتغال معتادان تاکنون ارائه نشده است.

۲۰ میلیارد تومان کمبود بودجه

کمبود اعتبار همواره یکی از مشکلات دستگاه های حمایتی است. فرید براتی سده هم دل پر دردی از این موضوع دارد.به گفته او تمام طرح های حمایتی به وی ژه از اقشاری چون معتادان مستلزم طرح و بودجه کافی است اما کمبود اعتبار و بودجه سنگ بزرگ پیش پای این سازمان هاست. به گفته براتی سده، در سال جاری ۵ میلیارد تومان بودجه به سازمان بهزیستی تعلق گرفته که اعتبار واقعی مورد نیاز این سازمان ۲۵ میلیارد تومان است که این کسری بودجه بیشترین تاثیر را در بخش درمان، طرح ها و حمایت های اجتماعی دارد و همین کسری بودجه باعث شده تا طرح های حمایتی از معتادان روی کاغذ بماند. مدیرکل درمان و اعتیاد سازمان بهزیستی تصریح می کند: «به علت کمبود بودجه امکان حمایت از معتادان وجود ندارد و این افراد بعد از درمان دوباره به اجتماع باز می گردند در حالی که معتاد باید بعد از ترک حمایت شود و از روش های غیر دارویی و مشاوره بهره مند شود. امامعتادی که به جامعه بر می گردد اگر کار نداشته باشد یا خانواده او را نپذیرد تمام مراحل درمان به هدر رفته و این فرد دوباره به موادمخدر روی می آورد.»

حرفه آموزی و اشتغال

دکتر فرهاد اقطار، سرپرست مداخله و بازتوانی بهزیستی نیز با بیان این نکته که اعطای تسهیلات می تواند باعث موفقیت هر چه بیشتر معتادان بهبود یافته شود، می گوید: «اعطای وام هایی نظیر وام مسکن، اشتغال، کمک هزینه ازدواج و ادامه تحصیل در دستور کار بهزیستی قرار داده شده است.»وی با یادآوری حل مشکل اشتغال معتادان بهبود یافته می گوید: «مشکل اشتغال معتادان بهبود یافته با اعطای وام های یک یا دو میلیونی حل نمی شود بلکه باعث مقروض شدن آنها می شود چون با پرداخت این مبلغ حتی نمی توان یک کارگاه کوچک و زیر پله ای برای امرار معاش راه اندازی کرد. به جای پرداخت این هزینه ها بهتر است موضوع حرفه آموزی و اشتغال معتادان بهبود یافته در دستور کار قرار بگیرد.»

نگاهی کوتاه به تمامی دستورالعمل هایی که درخصوص معتادان بهبود یافته تا به حال تدوین شده نشان می دهد که کوتاهی های بسیاری در این باره صورت گرفته و تنها همتی بلند برای اجرایی شدن این دستورالعمل ها کفایت می کند تا بتوان تعداد زیادی از معتادان بهبود یافته را از افتادن دوباره به دامان اعتیاد نجات داد.