به جز افرادی که در خانواده آنها اعتیاد به صورت یک بیماری رسوبی درآمده است کارکرد هویتی و تربیتی خانواده برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر بسیار موثر خواهد بود.

اگر از همان بدو تولد فرد، برای آن برنامه مناسب به منظور ارتقای شخصیت پایه‌ریزی شود و در یک برنامه‌ریزی درست در نظام خانواده به تمام نیازهای فرد پاسخ داده شود، ریزش تربیتی و گرایش جوانان ما به مواد مخدر بسیار کم خواهد بود.

 به‌سازی در امور خانواده اساسی‌ترین اقدامی است که می‌تواند بیشتر آسیب‌ها را ریشه‌کن کند، باید برای این موضوع دست به کار شویم تا آفت‌هایی از نوع اعتیاد بسیار کم‌رنگ شود تا در نهایت نابود و بی‌رنگ شود.

سه عامل مهم خانواده، محیط و خود شخص در شکل‌گیری شخصیت فرد دخیل است، در میان عوامل اجتماعی گروه هم‌سالان یکی از عوامل جدی است که با فراگیر شدن تصحیح نظام خانواده‌ها این معضل خود به خود حل می‌شود.

یکی دیگر از عوامل اجتماعی که سبب به وجود آمدن این‌گونه آسیب‌ها در جامعه ما می‌شود ضعف در ساختار آموزشی ما است.

نظام آموزشی ما چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی نمی‌تواند آموزش‌های درست در زمینه آسیب‌های مقوله اعتیاد را به جوانان ما منتقل کند تا جوانان دچار این آسیب نشوند.

در حال حاضر بیشتر والدین در خانواده‌ها درگیر مسائل جانبی هستند و جوان بیش از پیش تحت تاثیر ساختار آموزشی و رسانه‌های گروهی است، صدا و سیما و رسانه‌های گروهی نیز در زمینه انجام اعمال لازم در جهت پیش‌گیری و درمان مقوله اعتیاد نیز می‌توانند نقش بزرگی ایفا کنند.