نسل چهارم مواد مخدر در حالی جامعه را مورد هدف قرار داده که هنوز بسیاری از خانواده ها از آثار زیانبار سه نسل گذشته این مواد افیونی رهایی نیافته اند.

اختلافات، مشاجره های خانوادگی، از هم پاشیدگی خانواده ها و در نهایت طلاق تنها بخشی از آثار مصرف مواد مخدر در جامعه است. فارغ از این عوارض، مواد مخدر آثار جسمی فراوانی برای مصرف کننده این مواد به همراه دارد. کم شدن سرعت تنفس و ضربان قلب، کم شدن فشار خون، اختلال در خواب، هذیان و آهسته شدن فرآیند مغز و سردرد از جمله این عوارض است.

قاچاقچیان و توزیع کنندگان مواد مخدر برای نفوذ در خانواده ها دائم در حال تغییر شیوه ها و روش ها هستند. اکنون نسل چهارم مواد مخدر در راه بازار است. نسل های یک تا ۳ کانون گرم بسیاری از خانواده ها را سرد و ویران کرد و حالا معلوم نیست نسل چهارم آن چه تصورات ویرانگری در سر دارد.

تغییر مداوم شیوه تولید، مصرف و عرضه مواد مخدر از جمله شگردهای قاچاقچیان و توزیع کنندگان این مواد افیونی برای جذب مشتری است. نسل سوم و اینک نسل چهارم مواد مخدر در حالی تهدید تازه ای برای جامعه ایرانی به حساب می آید که شیوه مبارزه با مواد مخدر، در مرحله ۲نسل مواد مخدر سنتی باقی مانده است. اکنون اما در نسل سوم مواد مخدر، هر اتاق کوچکی در هر محله می تواند محل تبدیل پیش سازه های مواد مخدر به مواد مصرفی نهایی شود.

در این محل های تولید خانگی که به «آشپزخانه» معروفند، اغلب مواد مخدر صنعتی نامرغوب تولید می شود که علاوه بر اعتیاد، افزایش مرگ ومیر در مصرف کنندگان را نیز در پی دارد. نسل چهارم مواد مخدرصنعتی، روانگردان هایی هستند که پایه آن از مواد و ترکیبات گیاهی تشکیل شده که با عناوینی چون «نشاط آور بودن» تبلیغ می شوند.

حالا با ورود نسل چهارم مواد مخدر آشپزخانه های دیگری پدید خواهد آمد تا محصولات ویرانگر خود را در اختیار خانواده ها قرار دهد. اکنون در همسایگی ما یعنی افغانستان تولید انواع مواد مخدر بی امان ادامه دارد و مقصد بیشتر این مواد نیز کشورهای خارجی از جمله ایران است. براساس جدیدترین گزارش دفتر مقابله بامواد مخدر و جرایم سازمان ملل (UNODC) و مقامات افغانستان، کشت خشخاش در افغانستان به ۲۰۹ هزار هکتار رسیده که نسبت به سال ۲۰۱۲ میلادی افزایش ۳۶ درصدی را نشان می دهد.

تولید تریاک نیز در این کشور نسبت به سال ۲۰۱۲ میلادی ۴۹ درصد افزایش یافته و به ۵.۵ هزار تن رسیده است. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل و مقامات افغانستان اخطار داده اند که این روند می تواند به بهداشت، امنیت و توسعه نه تنها در افغانستان بلکه در سطح بین المللی تاثیرات منفی داشته باشد. رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر هم از موج تازه تولید مواد مخدر در کشور با عنوان «سونامی» و «سیل» یاد کرد.

سردار علی مویدی با بیان اینکه به اندازه ای که پلیس مساله مواد مخدر را جدی گرفته، سایر دستگاه های فرهنگی آن را جدی نگرفته اند، گفت: سونامی و سیل تولید مواد مخدر با ترفند های سیاسی و اقتصادی در مقابل ما قرار دارد. وی ادامه داد: باید این را بپذیریم که دست پنهانی، مواد مخدر را در دنیا اداره می کند که بیخ گوش ما قرار دارد، لذا اگر این مساله را قبول داریم که این سیل به راه افتاده است، برای من پلیس، بهزیستی، آموزش و پرورش و... زشت است که پس از ۳۵سال بگوییم فقر فرهنگی داریم.

طبق پژوهشی که صورت گرفته سن اعتیاد کاهش یافته است. به گفته وزیر کشور، اعتیاد در بین قشر تحصیلکرده و با تحصیلات بالای دانشگاهی و همچنین مشاغل آبرومند در دوره های اخیر افزایش یافته است. همچنین به گفته طاها طاهری، قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ۳۳درصد معتادان تحصیلاتشان بالای فوق دیپلم است و ۶۳درصد آنها نیز شاغل هستند.

وی با تأکید بر اینکه مدل مبارزه باید دچار تحول شود، تصریح کرد: در حال حاضر بررسی راهکارهای تغییر مدل مبارزه در دستور کار قرار گرفته است. او معتقد است سود ۱۶۰۰میلیارد دلاری مواد مخدر آنچنان وسوسه انگیز است که افراد جدیدی را به سمت خود می کشاند به طوری که ۵۷درصد محکومان مواد مخدر آدم های جدید هستندکه به علت سودآوری مواد مخدر به سمت آن کشیده شده اند.

عبدالرضا رحمانی فضلی دبیر ستاد مبارزه با موادمخدر و وزیر کشور مساله اشتغال و اعتیاد را جزو بالاترین مطالبات مردمی و دغدغه عمومی عنوان کرد و با توجه به آمار یک میلیون و ۳۲۵ هزار معتاد در کشور، به تعداد ۶ میلیون خانواده های درگیر مساله اعتیاد اشاره کرد و گفت: با توجه به این تعداد افراد درگیر با مساله اعتیاد در کشور، می بایست به مساله اعتیاد از نگاه اجتماعی توجه داشت.

امروزه سوء مصرف مواد، بسیاری از مرزهای اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی کشورها را در نوردیده و از معضلات عمده بهداشتی است که بسیاری از گروه های جمعیتی از جمله مادران باردار را در معرض پیامدهای نامطلوب مادری و جنینی قرار می دهد. به گفته کارشناسان اکنون بهترین راه مبارزه با مواد مخدر، آموزش است و دولت ها باید علاوه بر مقابله با تولید و عرضه مواد مخدر، به آموزش شهروندان نیز اقدام کنند.

برای نجات یک فرد معتاد از باتلاق اعتیاد هیچ وقت دیر نیست. ایدز با سرعتی باور نکردنی در حال گسترش در سراسر جهان است. بیشترین مبتلایان ایدز در ایران معتادین تزریقی هستند که با سرنگ مشترک به خود، ماده تزریق می کنند. بنابراین اگر نمی توانیم یک معتاد تزریقی را از اعتیاد نجات دهیم می توانیم با آموزش به او یاد دهیم که به ایدز و هپاتیت مبتلا نشود و دیگران را نیز مبتلا نکند.